بزرگ علوی، یکی از چهره‌های برجسته ادبیات معاصر ایران، در سال 1283 شمسی در خانواده‌ای بازرگان و مشروطه‌خواه در تهران به دنیا آمد. خانواده او به دلیل گرایش‌های سیاسی و فرهنگی خاص، فضایی آزاداندیش و روشنفکرانه برای رشد او فراهم آوردند. این محیط خانوادگی تأثیر عمیقی بر علوی گذاشت و او را از همان دوران کودکی با مسائل اجتماعی و سیاسی آشنا کرد. پس از پایان تحصیلات مقدماتی در ایران، علوی برای ادامه تحصیل به آلمان رفت. در آنجا با ادبیات و فلسفه غرب آشنا شد و این آشنایی بعدها در آثار ادبی‌اش نقش بسزایی ایفا کرد.

در سال 1307، بازگشت علوی به ایران نقطه عطفی در زندگی ادبی او بود، زیرا در همین سال بود که با صادق هدایت، یکی از بزرگترین نویسندگان معاصر ایران، آشنا شد. این آشنایی به زودی به دوستی عمیق و نزدیکی بین آن‌ها انجامید و این دو نویسنده اغلب اوقات خود را با هم سپری می‌کردند. همکاری و هم‌فکری با هدایت، تأثیرات قابل توجهی بر سبک و محتوای نوشته‌های علوی گذاشت و او را به سوی نگارش داستان‌هایی با مضامین اجتماعی و روانشناختی سوق داد.

نخستین مجموعه داستان‌های علوی با عنوان «چمدان» در سال 1331 منتشر شد و به سرعت مورد استقبال گسترده خوانندگان قرار گرفت. این اثر با نثری روان و داستان‌هایی که به‌طور مستقیم به مسائل و مشکلات اجتماعی می‌پرداخت، نشان از توانایی بالای علوی در داستان‌نویسی داشت. در همان سال، علوی یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین رمان‌های خود، «چشمهایش» را منتشر کرد. این رمان که یکی از اولین رمان‌های روانشناختی در ادبیات معاصر ایران به شمار می‌رود، به‌خوبی توانست جایگاه ویژه‌ای در میان آثار ادبی ایران پیدا کند. «چشمهایش» نه تنها به دلیل داستان جذاب و پیچیده‌اش بلکه به دلیل بررسی عمیق شخصیت‌ها و مسائل اجتماعی و سیاسی ایران در دوران پهلوی، همچنان پس از گذشت دهه‌ها محبوبیت خود را حفظ کرده و مخاطبان بسیاری دارد.

در سال 1332، علوی به دلیل نیاز به درمان بیماری به اروپا سفر کرد و پس از آن دیگر به ایران بازنگشت. این سفر آغازگر دوره‌ای جدید در زندگی علوی بود که به دوری از وطن اما با فعالیت‌های ادبی و فرهنگی گسترده‌تر همراه شد. علوی در این دوره به نگارش و ترجمه آثاری پرداخت که تأثیرات مهمی در ادبیات معاصر ایران برجای گذاشت. او به‌عنوان یکی از پیشگامان داستان‌نویسی در ایران شناخته می‌شود که آثارش با نثری روان، منسجم و داستان‌هایی با چارچوب‌های محکم و منطقی، جایگاه ویژه‌ای در ادبیات فارسی دارند.

علوی، مانند صادق هدایت، تحت تأثیر ادبیات اروپایی به ویژه نویسندگان رئالیست و مدرن قرار داشت و این تأثیرات را به‌خوبی در آثار خود منعکس کرد. اما آنچه شخصیت‌های داستان‌های علوی را از شخصیت‌های هدایت متمایز می‌کند، نگاه مثبت و امیدبخش‌تر او به زندگی است. شخصیت‌های علوی نه تنها زجرکشیده و سرخورده نیستند، بلکه اغلب علیه ستم‌ها و ناروایی‌های اجتماعی برمی‌خیزند و در برابر سختی‌ها و ناملایمات مقاومت می‌کنند. این روحیه مبارزه‌طلبی و امید به آینده، از ویژگی‌های بارز داستان‌های علوی است.

از دیگر آثار برجسته علوی می‌توان به «نامه‌ها»، «میرزا» و «سالاری‌ها» اشاره کرد. همچنین او تعدادی ترجمه از آثار نویسندگان خارجی انجام داد که این ترجمه‌ها نیز به دلیل دقت و روانی نثر، مورد توجه قرار گرفتند. بزرگ علوی با آثار متنوع خود، نه تنها به غنای ادبیات معاصر ایران کمک کرد، بلکه با معرفی جنبه‌های مختلف زندگی اجتماعی و سیاسی ایران، تصویری جامع و دقیق از جامعه معاصر ارائه داد. او همچنان یکی از تأثیرگذارترین نویسندگان ادبیات فارسی به شمار می‌رود.