علی‌اشرف درویشیان، یکی از چهره‌های برجسته ادبیات معاصر ایران و عضو فعال کانون نویسندگان ایران، در تاریخ ۳ شهریور ۱۳۲۰ در کرمانشاه به دنیا آمد. او از جمله نویسندگان و پژوهشگران سوسیالیست بود که آثارش به دلیل نگاه جامعه‌شناسانه و واقع‌گرایانه‌اش به مسائل اجتماعی، به ویژه زندگی طبقات محروم، شهرت یافته‌اند. درویشیان گاهی آثارش را با نام مستعار “لطیف تلخستانی” منتشر می‌کرد و توانست تأثیر بسزایی بر ادبیات و داستان‌نویسی معاصر ایران بگذارد.
دوران کودکی او با سختی‌های فراوانی همراه بود. او در سن ۱۲ سالگی به دلیل فقر خانواده‌اش مجبور به کارگری شد و هم‌زمان تحصیلات ابتدایی خود را در شهر کرمانشاه ادامه داد. پس از پایان تحصیلات دبیرستان، به روستاهای اطراف کرمانشاه رفت و به تدریس پرداخت. این تجربه تأثیر زیادی بر سبک و مضمون آثار او گذاشت، چرا که بسیاری از داستان‌هایش بازتابی از زندگی مردم آن مناطق و روایتگر رنج‌ها و مشکلات آنان است. پس از تدریس در روستاها، او در سال ۱۳۴۵ به دانشگاه تهران رفت و در رشته زبان و ادبیات فارسی به تحصیل پرداخت، اما بعداً در مقطع کارشناسی ارشد تغییر رشته داد و روانشناسی تربیتی را انتخاب کرد.
درویشیان در سال ۱۳۵۲ با شهناز دارابیان، همسر آینده‌اش، در دانش‌سرای عالی تهران آشنا شد. ازدواج او با دارابیان و همچنین ملاقات با نویسندگان برجسته‌ای همچون جلال آل احمد، سیمین دانشور و امیرحسین عالم‌پور، تأثیرات عمیقی بر مسیر ادبی او گذاشت و او را به نویسنده‌ای متعهد و پرکار تبدیل کرد.
سبک نوشتار درویشیان عمدتاً بر محور روایت زندگی طبقات محروم و فقیر جامعه می‌چرخد. او با زبانی ساده و روان به تصویر کشیدن زندگی‌های سخت و مشقت‌بار مردم فقیر، به ویژه در مناطق روستایی ایران، پرداخت. یکی از ویژگی‌های بارز آثار او، بازتاب تجارب شخصی‌اش از دوران تدریس در روستاها است که به شیوه‌ای دلنشین و واقع‌گرایانه در داستان‌هایش منعکس شده است. او همچنین تلاش‌هایی برای گردآوری فرهنگ‌نامه کردی انجام داد تا به مردم کُرد خدمات فرهنگی ارائه کند، اما به دلیل مشکلات و محدودیت‌ها، موفق به تکمیل این پروژه نشد. با این حال، او برخی از داستان‌های کوتاه کردی را ترجمه و منتشر کرد.
درویشیان از طرفداران پروپاقرص صمد بهرنگی، نویسنده برجسته ایرانی، بود. او برای اولین بار بهرنگی را در خانه جلال آل احمد و سیمین دانشور ملاقات کرد و پس از مرگ بهرنگی، تلاش کرد راه او را ادامه دهد. علاقه و ارادت او به بهرنگی چنان بود که کتابی تحت عنوان یادمان صمد بهرنگی برای بزرگداشت این نویسنده تألیف کرد.
علی اشرف درویشیان، علاوه بر صمد بهرنگی، تحت تأثیر نویسندگان بزرگی چون بزرگ علوی، صادق هدایت، محمود دولت‌آبادی، ارنست همینگوی و ویلیام فاکنر بود. او در آثار خود سعی داشت از تکنیک‌های نویسندگی این بزرگان الهام بگیرد و این تأثیرات را در شیوه نوشتاری خود منعکس کند. درویشیان همچنین به عنوان یکی از اعضای فعال کانون نویسندگان ایران شناخته می‌شود و برای مدتی عضو هیئت دبیران این کانون بود. نقش او در بازگشایی دوباره کانون نویسندگان ایران در سال ۱۳۷۳ بسیار مهم و تأثیرگذار بود.
علی اشرف درویشیان در تاریخ ۴ آبان ۱۳۹۶ به دلیل سکته مغزی درگذشت. او نویسنده‌ای بود که آثارش همواره در یاد و خاطره دوستداران ادبیات خواهد ماند و تلاش‌هایش برای به تصویر کشیدن دردها و مشکلات مردم عادی، جایگاه ویژه‌ای در تاریخ ادبیات معاصر ایران برای او به ارمغان آورده است.
از جمله آثار برجسته علی اشرف درویشیان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دُرُشتی
- همراه آهنگ‌های بابام
- فصل نان
- آبشوران
- یادمان صمد بهرنگی
- جنگ به روایت بچه‌ها
- سال‌های ابری
- سلول ۱۸
- روز اول تعطیلی
- از این ولایت
- از ندارد تا دارا
- آتش در کتاب‌خانه بچه‌ها
آثار او همچنان به عنوان نمادی از ادبیات متعهد و واقع‌گرا در میان علاقه‌مندان به ادبیات فارسی باقی خواهند ماند.
درخواست زندگی‌نامه از عسل احمدی
