فرهاد حسن‌زاده، نویسنده و طنزپرداز ایرانی، به واسطه‌ی آثاری همچون «هستی» و «زیبا صدایم کن» به شهرت رسیده است. او که از نویسندگان برجسته‌ی ادبیات کودکان و نوجوانان محسوب می‌شود، به دلیل فعالیت‌هایش در این زمینه، موفق به دریافت لوح افتخار از دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان (IBBY) شده است.

زندگی‌نامه فرهاد حسن‌زاده

فرهاد حسن‌زاده در 20 فروردین 1341 در آبادان چشم به جهان گشود. از نوجوانی به نوشتن علاقه داشت و با خلق نمایشنامه‌ها و داستان‌های کوتاه، به دنیای ادبیات پیوست. اما جنگ او را از شهرش دور کرد و در این مدت، به هنرهای دیگری مانند خطاطی، نقاشی، عکاسی و موسیقی روی آورد. او همچنین فعالیت خود در تئاتر را با کلاس‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آغاز کرد و نمایشی به نام «نفرین آهو» را به روی صحنه برد.

حسن‌زاده در ابتدا به ادبیات کودک و نوجوان پرداخت، اما در سال‌های اخیر آثار متنوعی را در زمینه‌های مختلف، حتی برای بزرگ‌سالان، نوشته است. در اواخر دهه 60، او با جدیت بیشتری به نوشتن روی آورد. نخستین کتاب او، «ماجرای روباه و زنبور»، در سال 1370 در شیراز منتشر شد که نتیجه‌ی دغدغه‌های او درباره‌ی کمبود کتاب‌های خوب برای کودکان بود.

ورود به دنیای ادبیات و فعالیت‌های دیگر

با گذشت زمان، حسن‌زاده به دنیای وسیع ادبیات کودکان و نوجوانان پی برد. او به تهران نقل مکان کرد و وقت خود را به نوشتن داستان‌ها و شعرهایی برای این گروه سنی اختصاص داد. داستان‌های او، که اغلب تحت تأثیر تجربه‌های جنگ نوشته شده‌اند، بازتابی از زندگی او و هم‌نسلانش در آن دوران است.

فرهاد حسن‌زاده یکی از اعضای هیئت مؤسس و هیئت مدیره‌ی انجمن نویسندگان کودک و نوجوان (نویسک) است. کتاب‌های او بارها برای جشنواره‌های داخلی و بین‌المللی نامزد شده و جوایزی کسب کرده‌اند. آثار او به زبان‌های مختلف ترجمه شده و او چندین بار به عنوان نامزد ایران برای جایزه‌ی جهانی آسترید لیندگرن معرفی شده است.

بهترین آثار فرهاد حسن‌زاده

فرهاد حسن‌زاده نویسنده‌ی پرکاری است که کتاب‌های متعددی را برای کودکان، نوجوانان و بزرگ‌سالان نوشته است. او در آثارش به روایت داستان‌هایی پرداخته که اغلب به تجربه‌های تلخ جنگ و عشق و امید به آینده‌ای بهتر می‌پردازند.

• «ماشو در مه» (1373): داستان پسری به نام ماشالله که با دوستانش به دنبال گنجی در زیر لوله‌های نفت آبادان می‌گردند.
• «هستی» (1389): روایت زندگی دختری نوجوان که با علاقه به فوتبال و رانندگی کامیون، در بحبوحه‌ی جنگ، مسیر تازه‌ای در زندگی پیدا می‌کند.
• «زیبا صدایم کن» (1394): ماجرای دختری که تصمیم می‌گیرد در روز تولدش از آسایشگاه کودکان بی‌سرپرست فرار کند و به پدرش کمک کند از آسایشگاه بیماران روانی بگریزد.
• «انگشت مجسمه» (1376): داستان جمیل که پس از از دست دادن پدرش در جریان انقلاب، در جستجوی انتقام است.
• «خاطرات خون‌آشام عاشق:» داستان پشه‌ای عاشق که به دنبال انتقام از قاتل نامزدش است.
• «کوتی کوتی:» ماجراهای یک هزارپای بامزه که مثل همه‌ی بچه‌ها کارهای خنده‌داری انجام می‌دهد.
• «چتری با پروانه‌های سفید» (1396): مجموعه اتفاقات دومینوواری که در شب قبل از سال نو رخ می‌دهد و باعث شادی و خوشحالی همه می‌شود.

جوایز و دستاوردهای فرهاد حسن‌زاده

• کتاب ماشو در مه در سال 1374 به عنوان کتاب برگزیده‌ی جشنواره‌ی کتاب سال کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان انتخاب شد و در سال 1375 نیز از سوی جایزه‌ی کتاب سال، مورد تقدیر قرار گرفت.
• هستی، در سال 1391 نشان لاک‌پشت نقره‌ای را از لاک‌پشت پرنده دریافت کرد و همچنین همان سال، لوح ویژه‌ی شورای کتاب کودک را کسب کرد.
• زیبا صدایم کن در سال 1395 عنوان کتاب برگزیده‌ی جشنواره‌ی کتاب کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را به دست آورد و هم‌زمان به عنوان کتاب برگزیده‌ی شورای کتاب کودک معرفی شد.
• زیبا صدایم کن در سال 1397 لوح افتخار دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان (IBBY) را دریافت کرد و همچنین در سال 2017 به فهرست کتاب‌های کلاغ سفید کتابخانه‌ی بین‌المللی مونیخ راه یافت.
• فرهاد حسن‌زاده در سال‌های 2018 و 2020 نیز برای جایزه‌ی معتبر هانس کریستین آندرسن (که به “نوبل کوچک” شهرت دارد)، موفق به دریافت لوح تقدیر شد.

نگاه دیگران به فرهاد حسن‌زاده

فرهاد حسن‌زاده یکی از چهره‌های برجسته و تأثیرگذار در ادبیات کودکان و نوجوانان ایران به شمار می‌آید. آثار او مورد توجه و تحلیل‌های گوناگون از سوی منتقدان و پژوهشگران قرار گرفته است. منتقدان بر این باورند که کتاب‌های حسن‌زاده به واسطه‌ی پرداختن به موضوعات مهمی نظیر جنگ، مهاجرت، و کودکان بدسرپرست، جایگاه ویژه‌ای در ادبیات کودک و نوجوان دارند. این موضوعات که گاه در این حوزه تابو محسوب می‌شوند، با رویکردی دقیق و مؤثر در آثار او مطرح شده‌اند. دختران در داستان‌های حسن‌زاده، مانند شخصیت هستی، اغلب با قدرت و اراده‌ای قوی ظاهر می‌شوند و در برابر باورهای غلط و محدودکننده، ایستادگی می‌کنند.

ویژگی‌های زبانی خاصی در آثار حسن‌زاده وجود دارد؛ او از طنز، زبان بومی، و ضرب‌المثل‌های محلی بهره می‌برد تا داستان‌هایی زنده و انتقادی از زندگی روزمره‌ی مردم روایت کند. شخصیت‌های او نیز به گونه‌ای خلق شده‌اند که ماندگار و محبوب میان کودکان و نوجوانان هستند، و این ویژگی‌ها، آثار او را به یکی از نقاط برجسته در ادبیات کودک و نوجوان ایران تبدیل کرده است.