خوب، من چه می توانستم بکنم؟ شوهرم حاضر نبود مرا با بچه نگهدارد. بچه که مال خودش نبود. مالِ شوهر قبلیم بود که طلاقم داده بود، و حاضر هم نشده بود بچه را بگیرد. اگر کس دیگری جای من بود چه می کرد؟ خوب، من هم می بایست زندگی می کردم این شوهرم هم طلاقم می داد چه می کردم؟ ناچار بودم بچه را یک جوری سر به نیست کنم. یک زن چشم و گوش بسته مثل من، غیر از این چیز دیگری به فکرش نمی رسید. نه جایی را بلد بودم، نه راه چاره ای می دانستم. نه این که جایی را بلد نبودم، می دانستم می شود بچه را به شیرخوارگاه گذاشت یا به خراب شده دیگری سپرد ولی از کجا که بچه مرا قبول می کردند؟ از کجا می توانستم حتم داشته باشم که معطلم نکنند و آبرویم را نبرند و هزار اسم روی خودم و بچه ام نگذارند؟ از کجا؟ نمی خواستم به این صورت ها تمام شود.
همان روز عصر هم وقتی کار را تمام کردم و به خانه برگشتم و آنچه را که کرده بودم برای مادرم و دیگر همسایه ها تعریف کردم، نمی دانم کدام یکیشان گفت: «خوب زن، می خواستی بچه را ببری شیرخوارگاه بسپری، یا ببریش دارُالایتام ….» نمی دانم دیگر کجاها را گفت. ولی همان وقت مادرم به او گفت که «خیال می کنی راش می دادن؟ هه!»
من با وجود این که خودم هم به فکر این کار افتاده بودم، اما آن زن همسایه مان وقتی این را گفت، باز دلم هُری ریخت تو و به خودم گفتم:«خوب زن تو هیچ رفتی که رات ندن؟» و بعد به مادرم گفتم:«کاشکی این کارو کرده بودم.» ولی من که سر رشته نداشتم. من که اطمینان نداشتم را هم بدهند. آنوقت هم که دیگر دیر شده بود. از حرف آن زن مثل این که یک دنیا غصه روی دلم ریخت. همه شیرین زبانیهای بچه ام یادم آمد. دیگر نتوانستم طاقت بیاورم و جلو همه در و همسایه ها زار زار گریه کردم. اما چقدر بد بود. خودم شنیدم یکیشان زیر لب گفت «گریه هم می کنه! خجالت نمی کشه! …»
باز هم مادرم به دادم رسید. خیلی دلداریم داد. خوب راست هم می گفت. من که اول جوانیم است چرا برای یک بچه این قدر غصه بخورم؟ آن هم وقتی شوهرم مرا با بچه قبول نمی کند. حالا خیلی وقت دارم که هی بنشینم و سه تا چهار تا بزایم. درست است که بچه اولم بود و نمی باید این کار را می کردم، ولی خوب، حالا که کار از کار گذشته است. حالا دیگر فکر کردن ندارد. من خودم که آزار نداشتم بلند شوم بروم و این کار را بکنم. شوهرم بود که اصرار می کرد، راست هم می گفت، نمی خواست پس افتاده یک نَرّه خرِ دیگر را سر سفره اش ببیند.
خود من هم وقتی کلاهم را قاضی می کردم به او حق می دادم. خود من آیا حاضر بودم بچه های شوهرم را مثل بچه های خودم دوست داشته باشم و آن ها را سربار زندگی خودم ندانم؟ آن ها را سر سفره شوهرم زیادی ندانم؟ خوب او هم همین طور. او هم حق داشت که نتواند بچه مرا، بچه مرا که نه، بچه نرّه خر دیگر را (به قول خودش) سر سفره اش ببیند.
د ر همان دو روزی که به خانه اش رفته بودم، همه اش صحبت از بچه بود. شب آخر خیلی صحبت کردیم. یعنی نه این که خیلی حرف زده باشیم، او باز هم راجع به بچه گفت و من گوش دادم. آخر سر گفتم:«خوب، میگی چکنم؟»
شوهرم چیزی نگفت؛ قدری فکر کرد و بعد گفت: «من نمیدونم چه بکنی هر جور خودت میدونی بکن. من نمی خام پس افتاده یه نره خر دیگر را سر سفره خودم ببینم.»
راه و چاره ای هم جلو پایم نگذاشت آن شب پهلوی من نیامد. مثلاً با من قهر کرده بود. شب سوم زندگی ما با هم بود. ولی با من قهر کرده بود. خودم می دانستم که می خواهد مرا غضب کند تا کار بچه را زودتر یکسره کنم، صبح هم که از در خانه بیرون می رفت گفت:«ظهر که میام دیگه نباس بچه رو ببینم ها.» و من تکلیف خودم را از همان وقت می دانستم. حالا هر چه فکر می کنم نمی توانم بفهمم چطور دلم راضی شد ولی دیگر دست من نبود.
چادر نمازم را به سرم انداختم، دست بچه را گرفتم و پشت سر شوهرم از خانه بیرون رفتم. بچه ام نزدیک سه سالش بود. خودش قشنگ راه می رفت. بدیش این بود که سه سال عمر، صرفش کرده بودم، این خیلی بد بود. همه دردسرهایش تمام شده بود، همه شب بیدار ماندنهایش گذشته بود و تازه اول راحتیش بود. ولی من ناچار بودم کارم را بکنم. تا دم ایستگاه ماشین پا به پایش رفتم. کفشش را هم پایش کرده بودم، لباس خوب هایش را هم تنش کرده بودم. یک کُت و شلوار آبی کوچولو همان اواخر، شوهر قبلیم برایش خریده بود. وقتی لباسش را تنش می کردم این فکر هم بهم هی زد که «زن، دیگه چرا رخت نوهاشو تنش می کنی؟ ولی دلم راضی نشد. می خواستمش چه بکنم؟ چشم شوهرم کور، اگر باز هم بچه دار شدم، برود و برایش لباس بخرد.
لباسش را تنش کردم، سرش را شانه زدم، خیلی خوشگل شده بود. دستش را گرفته و با دست دیگرم چادر نمازم را دور کمرم نگهداشته بودم و آهسته قدم برمی داشتم. دیگر لازم نبود هی فحشش بدهم که تندتر بیاید. آخرین دفعه ای بود که دستش را گرفته بودم و با خودم به کوچه می بردم. دو سه جا خواست برایش قاقا بخرم. گفتم: « اول سوار ماشین بشیم بعد برات قاقا هم می خرم.» یادم است آنروز هم مثل روزهای دیگر هی از من سؤال می کرد.
یک اسب پایش توی چاله جوی آب رفته بود و مردم دورش جمع شده بودند. خیلی اصرار کرد که بلندش کنم تا ببیند چه خبر است. بلندش کردم و اسب را که دستش خراش برداشته بود و خون آمده بود دید. وقتی زمینش گذاشتم گفت: «مادَل، دسِس اوخ سُده بودِس»
گفتم: آره جونم حرف مادرشو نشنید، اوخ شده.
تا دم ایستگاه ماشین آهسته آهسته می رفتم. هنوز اول وقت بود و ماشین ها شلوغ بود و من شاید نیم ساعت توی ایستگاه ماندم تا ماشین آمد. بچه ام هی ناراحتی می کرد و من داشتم خسته می شدم. از بس سؤال می کرد، حوصله ام را سر برده بود. دو سه بار گفت:«پس مادَل، چطول سُدِس؟ ماسین که نیومدِس. پس بلیم قاقا بخلیم.»
و من برایش گفتم: که الان خواهد آمد و گفتم وقتی ماشین سوار شدیم قاقا هم برایش خواهم خرید. بالاخره خط هفت را گرفتم و تا میدان شاه که پیاده شدیم بچه ام باز هم حرف می زد و هی می پرسید. یادم است یک بار پرسید:«مادل، تُجا میلیم؟»
من نمی دانم چرا یک مرتبه بی آن که بفهمم، گفتم:«میریم پیش بابا؟»
بچه ام کمی به صورت من نگاه کرد، بعد پرسید: «مادَل تُدوم بابا؟
من دیگر حوصله نداشتم، گفتم:«جونم چقدر حرف می زنی. اگه حرف بزنی برات قاقا نمی خرم ها.»
حالا چقدر دلم می سوزد! این جور چیزها بیشتر دل آدم را می سوزاند. چرا دل بچه ام را در آن دم آخر این طور شکستم؟
از خانه که بیرون آمدیم با خودم عهد کرده بودم که تا آخر عصبانی نشوم، بچه ام را نزنم، فحشش ندهم، باهاش خوشرفتاری کنم. ولی چقدر حالا دلم می سوزد! چرا این طور ساکتش کردم؟ بچهکم دیگر ساکت شد و با شاگرد شوفر که براش شکلک در می آورد حرف می زد، اما من نه به او محل گذاشتم نه بچه ام که هی رویش را به من می کرد و گرم اختلاط و خنده شده بود.
میدان شاه گفتم نگهداشت و وقتی پیاده می شدم بچه ام می خندید. میدان شلوغ بود و اتوبوس ها خیلی بودند و من هنوز وحشت داشتم که کارم را بکنم. مدتی قدم زدم شاید نیم ساعت شد، اتوبوس ها کمتر شدند. آمدم کنار میدان، ده شاهی از جیبم درآوردم و به بچه ام دادم. هاج و واج مانده بود و مرا نگاه می کرد، هنوز پول گرفتن را بلد نشده بود. نمی دانستم چطور حالیش کنم. آن طرف میدان یک تخمه کدویی داد می زد. با انگشتم نشانش دادم گفتم: «بگیر … برو قاقا بخر ببینم بلدی خودت بری بخری؟
بچه ام نگاهی به پول کرد و بعد به من گفت «مادل، تو هم بیا بلیم.»
من گفتم:«نه، من این جا وایسادم، تورو می پایم برو ببینم خودت بلدی بخری؟
بچه ام باز هم به پول نگاه کرد، مثل این که دو دل بود و نمی دانست چطور باید چیز بخرد. تا به حال همچه کاری یادش نداده بودم. بِّر بِّر نگاهم می کرد، عجب نگاهی بود! مثل اینکه فقط همان دقیقه دلم گرفت و حالم بد شد. حالم خیلی بد شد، نزدیک بود منصرف شوم. بعد که بچه ام رفت من فرار کردم و تا حالا هم، حتی آن روز عصر که جلو در و همسایه از زور غصه گریه کردم، هیچ این طور دلم نگرفت و حالم بد نشد.
نزدیک بود طاقتم تمام شود. عجب نگاهی بود، بچه ام سرگردان مانده بود و مثل این که هنوز می خواست چیزی از من بپرسد. نفهمیدم چطور خود را نگهداشتم. یک بار دیگر تخمه کدویی را نشانش دادم و گفتم: « برو جونم این پول را بهش بده، بگو تخمه بده همین، برو باریکلا.»
بچهکم تخم کدویی را نگاه کرد و بعد مثل وقتی که می خواست بهانه بگیرد گریه کند گفت: «مادل تخمه نمی خام، تیسمیس میخام.»
من داشتم بیچاره می شدم. اگر بچه ام یک خرده دیگر معطل کرده بود، اگر یک خرده گریه کرده بود، حتماً منصرف شده بودم. ولی بچه ام گریه نکرد. عصبانی شده بود، حوصله ام سر رفته بود، سرش داد زدم:«کیشمیش هم داره، برو هر چه می خواهی بخر. برو دیگه.» و از روی جوی کنار پیاده رو بلندش کردم و روی آسفالت وسط خیابان گذاشتم، دستم را به پشتش گذاشتم و یواش هولش دادم و گفتم:«ده برو دیگه دیر میشه.»
خیابان خلوت بود. از وسط خیابان تا آن ته ها اتوبوسی و درشکه ای پیدا نبود که بچه ام را زیر بگیرد. بچه ام دو سه قدم که رفت، برگشت و گفت: «مادل، تیسمیس هم داله؟»
من گفتم: آره جونم بگو ده شاهی کیشمیش بده. و او رفت. بچه ام وسط خیابان رسیده بود که یک مرتبه یک ماشین بوق زد و من از ترس لرزیدم و بی این که بفهمم چه می کنم، خودم را وسط خیابان پرتاب کردم و بچه ام را بغل زدم و توی پیاده رو دویدم و لای مردم قایم شدم. عرق از سر و رویم راه افتاده بود و نفس نفس می زدم. بچهکم گفت: «مادَل چطو سّدس؟»
گفتم هیچی جونم، از وسط خیابان تند رد میشین، تو یواش می رفتی نزدیک بود بری زیر هوتول. این را که می گفتم نزدیک بود گریه ام بیفتد. بچه ام همان طور که زیر بغلم بود گفت:«خوب مادل، منو بزال زمین این دفعه تند میلم.»
شاید اگر بچهکم این حرف را نمی زد من یادم رفته بود که برای چکار آمده ام، ولی این حرفش مرا از نو به صرافت انداخت. هنوز اشک چشمهایم را پاک نکرده بودم که دوباره به یاد کاری که آمده بودم بکنم، افتادم. به یاد شوهرم که مرا غضب خواهد کرد افتادم. بچهکم را ماچ کردم، آخرین ماچی بود که از صورتش بر می داشتم. ماچش کردم، و دوباره گذاشتمش زمین و باز هم در گوشش گفتم: «تند برو جونم، ماشین میادش.» باز خیابان خلوت بود و این بار بچه ام تندتر رفت. قدم های کوچک را به عجله برمی داشت و من دو سه بار ترسیدم که مبادا پاهاش توی هم بپیچد و زمین بخورد. آن طرف خیابان که رسید برگشت و نگاهی به من انداخت. من دامن های چادرم را زیر بغلم جمع کرده بودم و داشتم راه می افتادم. همچه که بچه ام چرخید و به طرف من نگاه کرد، من سر جایم خشکم زد. درست است که نمی خواستم بفهمد من دارم درمی روم ولی برای برای این نبود که سر جایم خشکم زد. مثل یک دزد که سر بزنگاه مچش را گرفته باشند شده بودم، خشکم زده بود و دستهایم همان طور زیر بغلهایم ماند. درست مثل آن دفعه که سر جیب شوهرم بودم. همان شوهر سابقم، و کندوکاو می کردم و شوهرم از در رسید، درست همان طور خشکم زده بود. دوباره از عرق خیس شدم، سرم را پایین انداختم و وقتی به هزار زحمت سرم را بلند کردم، بچه ام دوباره راه افتاده بود که به تخمه کدویی برسد کار من تمام شده بود، بچه ام سالم به آن طرف خیابان رسیده بود. از همان وقت بود که انگار اصلاً بچه نداشته ام؟
آخرین باری که بچه ام را نگاه کردم، درست مثل این بود که بچه مردم را نگاه می کردم. درست مثل یک بچه تازه پا و شیرین مردم به او نگاه کردم. درست همان طور که از نگاه کردنِ به بچه مردم می شود حظ کرد، از دیدن او حظ کردم و به عجله لای جمعیت پیاده رو پیچیدم. ولی یک دفعه به وحشت افتادم. نزدیک بود قدمم خشک بشود و سر جایم میخکوب بشوم. وحشتم گرفته بود که مبادا کسی زاغ سیاه مرا چوب زده باشد. ازین خیال موهای تنم راست ایستاده و من تندتر کردم، دو تا کوچه پایین تر ، خیال داشتم توی پس کوچه ها بیندازم و فرار کنم.
به زحمت خودم را به دم کوچه رسانده بودم که یکهو، یک تاکسی پشت سرم توی خیابان ترمز کرد. مثل این که الان مچ مرا خواهند گرفت، تا استخوان هایم لرزید. خیال می کردم پاسبان سر چهار راه که مرا می پاییده توی تاکسی پریده و حالا پشت سرم پیاده شده و الان است که مچ دستم را بگیرد. نمی دانم چطور برگشتم و عقب سرم را نگاه کردم و وارفتم. مسافرهای تاکسی پولشان را هم داده بودند و داشتند می رفتند. من نفس راحتی کشیدم و فکر دیگری به سرم زد، بی این که بفهمم و یا چشمم جایی را ببیند، پریدم توی تاکسی و در را با سر و صدا بستم. شوفر قرقر کرد و راه افتاد و چادر من لایِ درِ تاکسی مانده بود.
وقتی تاکسی دور شد و من اطمینان پیدا کردم، در آهسته باز کردم، چادرم را از لای آن بیرون کشیدم و از نو در را بستم. به پشتی صندلی تکیه دادم و نفس راحتی کشیدم و شب بالاخره نتوانستم پول تاکسی را از شوهرم در بیاورم.
